Probiotykoterapia w endometriozie

Endometrioza jest częstą chorobą ginekologiczną, często prowadzącą do bólu i niepłodności. Chakateryzuje się obecnością komórek zbliżonych budową do komórek błony śluzowej trzonu macicy, znajdujących się jednak poza macicą.

Częstość występowania endometriozy u kobiet w wieku rozrodczym wynosi 10–15%. W przypadku kobiet cierpiących na bóle brzucha i/lub niewyjaśnioną niepłodność częstość występowania endometriozy wynosi aż 40–60%.

Obecnie patogeneza endometriozy nie została do końca wyjaśniona, ale może być ona ściśle powiązana z zaburzeniem równowagi hormonów płciowych w organizmie czy rozrostem ektopowym stymulowanym nieprawidłowym działaniem układu immunologicznego.

Wiele ostatnich badań wykazało, że mikrobiota jelitowa jest powiązana z wieloma chorobami zapalnymi. Sugeruje się, że nieprawidłowa funkcja mikrobioty jelitowej może być powiązana z powstawaniem oraz zastrzeniem endometriozy. Udział mikrobioty jelitowej w patogenezie endometriozy może obejmować metabolizm estrogenów, czy regulację stanu zapalnego.

Czym jest mikrobiota jelitowa i mikrobiom jelitowy?

Mikrobiom to zbiór wszystkich mikroorganizmów, bakterii, grzybów i wirusów, natomiast mikrobiota jelitowa to zbiór poytecznych dla człowieka bakterii, pracujących na jego zdrowie. Chociaż „mikrobiota” i „mikrobiom” są często stosowane zamiennie, istnieją pewne różnice między tymi dwoma terminami. Mikrobiota opisuje żywe mikroorganizmy występujące w określonym środowisku, takie jak mikrobiota jamy ustnej i jelit. Mikrobiom odnosi się do zbioru genomów wszystkich mikroorganizmów w środowisku, który obejmuje nie tylko zbiorowość mikroorganizmów, ale także elementy strukturalne drobnoustrojów, metabolity i warunki środowiskowe. Mikrobiom  więc obejmuje szersze spektrum niż czyli mikrobiota.

W poprawnie funkcjonującej mikrobiocie społeczności drobnoustrojów pozostają w symbiozie z gospodarzem, przyczyniając się do homeostazy i regulując funkcje odpornościowe. Jednakże dysbioza mikroflory może prowadzić do rozregulowania funkcji organizmu i chorób, w tym chorób układu krążenia (CVD), nowotworów, chorób układu oddechowego oraz innych chorób na tle zapalnym.

Co wiemy na temat mikrobioty w endometriozie?

W ostatnich latach, wraz z badaniami genomiki i technologią wysokowydajnego sekwencjonowania dostarcza dużą liczbę badań iż  mikrobiota ma związek ze zdrowiem reprodukcyjnym kobiet. Mikrobiota jelitowa odgrywa ważną rolę w trawieniu fizjologii jelit oraz w utrzymaniu prawidłowej funkcji układu immunologicznego. Brak równowagi homeostazy w mikrobiocie jelitowej (m. in. dysbioza jelitowa, brak dywersyfikacji bakterii, stany po stosowaniu antybiotyków) może prowadzić do występowania i rozwoju różnych chorób. Badania wykazały, że zaburzenia mikrobioty jelitowej mogą nie tylko powodować choroby zapalne jelit, zespół jelita drażliwego i raka okrężnicy, ale mogą również wywoływać choroby w układzie pozajelitowym, takie jak cukrzyca, zapalenie sutka i PCOS. Badacze poszli więc o krok dalej i zaczęli rozważać, czy mikroiota jelitowa jest powiązany ze stanem zapalnym w endometriozie oraz samą endometriozą.

Jedno z badań wykazało, że pacjentki z 3/4 stopniem endometriozy mają znacznie obniżoną różnorodność bakterii jelitowych. Inne badanie wykazało, że  Analizy wykazały, że kobiety z endometriozą mają inny skład mikrobioty jelitowej jak grupa kontrolna – z przewagą takich taksonów jak Actinobacteria, Cyanobacteria, Saccharibacteria, Fusobacteria i Acidobacteria. Co ważne – niedawno odkryto, że określone rodzaje bakterii są skorelowane z metaolizmem estrogenów, a ten pełni kluczową rolę w patogenezie endometriozy, która jest chorobą estrogenozależną.

Estrogen może regulować mikrośrodowisko dolnego odcinka dróg rodnych kobiety poprzez zwiększenie grubości nabłonka, poziomu glikogenu i wydzielania śluzu oraz pośrednio zmniejszając pH pochwy poprzez zwiększenie liczebności Lactobacillus i poziomu kwasu mlekowego. Liczne badania wykazały, że estogeny wywołują takie choroby jak mięśniaki macicy, rak endometrium, czy endometrioza.

Estrogeny w endometriozie będą stymulować tkankę ektopową oraz wpływać na zwiększenie stanu zapalnego.Jedno z badań wykazało, że ​​liczebność Blautia, Bifdobacterium, Dorea i Streptococcus jest powiązana z poziomem stanu zapalnego i poziomami hormonów w surowicy.

Po udanym modelowaniu endometriozy u szczurów, stosunek Firmicutes/Bacteroides w organizmie wzrósł, co wskazuje, że endometrioza powoduje brak równowagi mikrobioty jelitowej.

Wątroba, mikrobiom i endometrioza

Niewiele mówi się o roli wątroby w endometriozie, a jest ona nieprzeceniona.

Wątroba może wytwarzać globulinę wiążącą hormony płciowe, a połączenie globuliny wiążącej hormony płciowe i estrogenu może prowadzić do utraty aktywności biologicznej estrogenów. I tu wchodzi mikrobiota jelitowa cała na biało! Mikrobiota jelitowa może wydzielać β-glukuronidazę i β-glukozydazę, a produkty te mogą sprzyjać degradacji estrogenów, zwiększając w ten sposób wchłanianie zwrotne wolnego estrogenu i poprawiając poziom estrogenu w krążeniu. Krótko rzecz ujmując – konkretne bakterie takie jak Bacteroidetes,  Bifidobacterium, Escherichia coli i Lactobacillus będzie zwiększać dostępność estrogenu i zaostrzenie choroby. Podejrzewa się także, że ważną rolę pełni bakteria Escherichia coli, która u pacjentek z endometriozą występuje w obfitości. Wysokoestrogenowe środowisko, promowane przez bakterie, będzie więc sprzyjać rozwojowi endometriozy.

Stan zapalny w endometriozie i probiotykoterapia

Dysbioza i zapalenie mogą prowadzić do upośledzenia aktywności komórek NK (natural killers), a wykazano, że podawanie probiotyków Lactobacillus odwraca to rozregulowanie układu odpornościowego. Jeśli więc przypuszczamy, że mikrobiota jelitowa może odgrywać znaczącą rolę w patogenezie endometriozy, to czy można jakoś zmienić ten stan? Mamy ograniczone metody poprawy mikrobiomu jelitowego. Należą do nich:

• probiotykoterapia,
• odpowiednie żywienie (żywność bogata w błonnik, czy polifenole),
• FMT czyli przeszczep kału.

Jakie probiotyki w endometriozie?

W 2007 roku eksperci Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) opisali prebiotyki jako nieżywotny składnik żywności, który jest korzystny po spożyciu poprzez modulację mikroflory.

Mikroorganizmy probiotyczne, takie jak Lactobacillus Plantarum, Lactobacillus reuteri, Bifidobacterium adolescentis i Bifidobacterium pseudocatenulatum, są naturalnymi producentami witaminy B.  Szczególnie u pacjentek cierpiących na endometriozę, probiotyki są pod tym względem istotne, gdyż poziom witaminy B jest zwykle niższy niż u normalnej populacji.

Probiotyki zwiększają również wydajność układu odpornościowego, poprawiają wchłanianie witamin i minerałów oraz stymulują syntezę kwasów organicznych i aminokwasów. Mikroorganizmy probiotyczne mogą być również zdolne do wytwarzania pewnych typów enzymów, takich jak esteraza, lipaza i koenzymy A, Q, NAD i NADP.

Badania pokazują, że Lactobacillus gasseri działa ochronnie przed endometriozą poprzez hamowanie stanu zapalnego i rozwoju ektopowych komórek endometrium.

Stosowanie prebiotyków jest korzystne u pacjentek z endometriozą, szczególnie u pacjentek z endometriozą w zaawansowanym stadium, ze względu na powszechnie występującą u pacjentek dysbiozę jelitową.

Jakie więc wybrać probiotyki w endometriozie?

Korzystne będą zarówno probiotyki wieloszczepowe jak i monoszczepowe.

Probiotyki Sanprobi w endometriozie

Polecane probiotyki w endometriozie

• Sanprobi Barrier,
• Sanprobi IBS.

Zapraszam na mojego instagrama, gdzie znajdziesz dużo informacji na temat endometriozy oraz probiotyków!

Zapraszam także na stronę Sanprobi :))

Bibliografia

1. Yalçın Bahat P, Ayhan I, Üreyen Özdemir E, İnceboz Ü, Oral E. Dietary supplements for treatment of endometriosis: A review. Acta Biomed. 2022 Mar 14;93(1):e2022159. doi: 10.23750/abm.v93i1.11237. PMID: 35315418; PMCID: PMC8972862.
2. Qin R, Tian G, Liu J, Cao L. The gut microbiota and endometriosis: From pathogenesis to diagnosis and treatment. Front Cell Infect Microbiol. 2022 Nov 24;12:1069557. doi: 10.3389/fcimb.2022.1069557. PMID: 36506023; PMCID: PMC9729346.
3. Martin D. H. (2012). The microbiota of the vagina and its influence on women’s health and disease. Am. J. Med. Sci. 343 (1), 2–9. doi:  10.1097/MAJ.0b013e31823ea228
4. Itoh H., Sashihara T., Hosono A., Kaminogawa S., Uchida M. (2011). Lactobacillus gasseri OLL2809 inhibits development of ectopic endometrial cell in peritoneal cavity via activation of NK cells in a murine endometriosis model. Cytotechnology 63 (2), 205–210. doi:  10.1007/s10616-011-9343-z
5. Uchida M., Kobayashi O. (2013). Effects of lactobacillus gasseri OLL2809 on the induced endometriosis in rats. Biosci. Biotechnol. Biochem. 77 (9), 1879–1881. doi:  10.1271/bbb.130319
6. Xu M. Q., Cao H. L., Wang W. Q., Wang S., Cao X. C., Yan F., et al.. (2015). Fecal microbiota transplantation broadening its application beyond intestinal disorders. World J. Gastroenterol. 21 (1), 102–111. doi:  10.3748/wjg.v21.i1.102
7. Mu F., Harris H. R., Rich-Edwards J. W., Hankinson S. E., Rimm E. B., Spiegelman D., et al.. (2018). A prospective study of inflammatory markers and risk of endometriosis. Am. J. Epidemiol. 187 (3), 515–522. doi:  10.1093/aje/kwx272
8. Khan K. N., Kitajima M., Hiraki K., Fujishita A., Sekine I., Ishimaru T., et al.. (2009). Toll-like receptors in innate immunity: role of bacterial endotoxin and toll-like receptor 4 in endometrium and endometriosis. Gynecol. Obstet. Invest. 68 (1), 40–52. doi:  10.1159/000212061
9. Ferrero S., Remorgida V., Maganza C., Venturini P. L., Salvatore S., Papaleo E., et al.. (2014). Aromatase and endometriosis: estrogens play a role. Ann. N. Y. Acad. Sci. 1317, 17–23. doi:  10.1111/nyas.12411