Mio i d-chiro inozytol w prewencji cukrzycy ciążowej u kobiet predysponowanych
O inozytolu mówi się coraz więcej. O cukrzycy ciążowej usłyszałam ostatnio nawet w telewizji (mimo że sama dobrowolnie nigdy jej nie włączam). Połączmy więc te dwa gorące tematy i sprawdźmy jakie jest działanie suplementacji mio i d-chiro inozytolu w prewencji cukrzycy ciążowej u kobiet predysponowanych (PCOS, insulinooporność, obciążenie rodzinne…)
Cukrzyca ciążowa to zaburzone działanie gospodarki węglowodanowej skutkujące hiperglikemią (zwiększonym stężeniem glukozy we krwi) po raz pierwszy zdiagnozowane podczas ciąży. Dotyczy około 7% ciężarnych kobiet na całym świecie. Stan ten rozpoznajemy między 24 a 28 tygodniem ciąży po doustnym teście obciążenia glukozą.
Kto jest narażony? Kobiety z PCOS, insulinoopornością, z nadwagą/otyłością, powyżej 35 roku życia oraz z obciążeniem rodzinnym.
W przypadku nieleczenia choroby ryzyko powikłań dotyczy nie tylko matki ale i dziecka. Może to skutkować makrosomią (zwiększoną wagą płodu), przedwczesnym porodem, a nawet niedocukrzeniem noworodka.
Czym jest inozytol i jaką może odgrywać rolę w prewencji cukrzycy ciążowej?
Inozytol nie jest witaminą, jak powszechnie można usłyszeć :). Może być syntetyzowany de novo w organizmie człowieka. Jest to natomiast alkohol polihydroksylowy składający się z dziewięciu stereoizomerów, z których najpowszechniej występują właśnie mio-inozytol (MI) oraz D-chiro-inozytol (DCI). Uważa się, że charakteryzują się one potencjalnym działaniem terapeutycznym w chorobie insulinozależnej (Vitagliano, 2018, Inositol for the prevention of gestational diabetes).
Z czego to może wynikać?
Co ciekawe, obie formy występują w organizmie w postaci glikanów, a epimeryzacja mio-inozytolu do d-chiro-inozytolu zachodzi głównie w tkankach wrażliwych na insulinę tj. mięśnie, krew, wątroba. MI ma swój udział w procesie wychwytu glukozy przez komórkę, przekazuje sygnały zależne od hormonu FSH (hormon stymulujący owulację :)), a jego pochodna odgrywa kluczową rolę w regulacji uwalniania wolnych kwasów tłuszczowych z tkanek tłuszczowych, co również ma wpływ na poprawę insulinooporności. Powszechnie wiadomo, że WKT zmniejszają wychwyt glukozy do komórek. Natomiast DCI aktywuje syntazę glikogenu w obrębie mięśni i tkanki tłuszczowej.
Konwersja MI do DCI jest upośledzona podczas insulinooporności, a wykazano że podawanie małych dawek DCI może przywrócić wrażliwość na insulinę i poprawić model hormonalny u pacjentów z PSOS z hiperinsulinemią, dlatego w przypadku kobiet predysponowanych suplementacja obu rodzajów inozytoli może okazać się korzystna w ogólnoustrojowym uwrażliwieniu na insulinę, co może skutkować zwiększeniem prewencji cukrzycy ciążowej.
Jednocześnie nie zaleca się suplementowania samego d-chiro inozytolu ze względu na to, że jego wysokie dawki zostały uznane za toksyczne dla jajników i dojrzewania oocytów (Unfer, 2017, Myo-inositol effects in women with PCOS), a biorąc pod uwagę brak konwersji DCI do MI działanie MI mogłoby zostać zmniejszone, ponieważ oba rodzaje konkuruja ze sobą o ten sam transporter. W skrócie- za duże dawki d-chiro-inozytolu mogą doprowadzić do zmniejszonego wchłaniania mio inozytolu, co przekłada się na brak ogólnej korzyści z podawania inozytolu.
Wzajemnie się uzupełniając inozytole doprowadzają do wykorzystania glukozy przez komórki. MI moduluje aktywację transporterów glukozy i wykorzystanie glukozy, a synteza glikogenu przebiega pod kontrolą DCI.
A jak się mają te fakty do prewencji cukrzycy ciążowej?
Korzystny wpływ inozytolu na poprawę wrażliwości komórek na insulinę sugeruje, że substancja ta może być przydatna dla kobiet w zapobieganiu cukrzycy ciążowej u osób predysponowanych.
W grupie otyłych kobiet z PCOS poddanych trwającej pół roku terapii mio inozytolem i d-chiro-inozytolem wykazano zmniejszenie stężeń LH oraz wskaźnika HOMA, w porównaniu do grupy kontrolnej suplementującej sam kwas foliowy (Gerli, 2003, Effects of inositol on ovarian function and metabolic factors in women with PCOS). W innym badaniu na 20 otyłych kobietach z PCOS po wdrożeniu suplementacji MI i DCI zaobserwowano poprawę insulinooporności, indukcję owulacji oraz poprawę wskaźnika HOMA-IR mierzącego stosunek wydzielanej insuliny do stężenia glukozy (Minozzi, 2013, The Combined therapy myo-inositol plus D-Chiro-inositol, in a physiological ratio, reduces the cardiovascular risk by improving the lipid profile in PCOS patients).
Badania te były jednak przeprowadzone na małej grupie osób.
W obszernej meta analizie z 2018 roku badającej związek suplementacji inozytolu z prewencją cukrzycy ciążowej wysnuto wniosek, że
„Suplementacja inozytolu podczas ciąży wydaje się bezpieczna i może stanowić nową strategię zapobiegania cukrzycy ciążowej! W szczególności podwójne podawanie 2 g MYO dziennie może poprawić homeostazę glikemiczną i może zmniejszyć częstość GDM i szybkość porodów przedwczesnych.”
Zaznaczono jednak, że część dostępnych dowodów jest słabej jakości i potrzebne jest przeprowadzenie rzetelnych badań kontrolnych z randomizacją w tym temacie w celu potwierdzenia skuteczności stosowania inozytoli w prewencji cukrzycy ciążowej.
Wyniki wyżej wymienionych badań są obiecujące jednak ich jakość nie jest wystarczająca do postawienia jednoznacznego stanowiska. Suplementacja inozytolem prawdopodobnie może wspomóc proces leczenia PCOS, IO i tym samym pomóc w prewencji cukrzycy ciążowej u predysponowanych kobiet, ale powinna stanowić jedynie dodatek do zdrowego odżywiania opartego na zasadach diety śródziemnomorskiej i aktywnego stylu życia opartego na codziennym ruchu.
Artykuł został przygotowany w ramach praktyk zawodowych w poradni 2w1 dietetyka przez studentkę SSGW w Warszawie – Milenę Siemiątkowską. Utalentowaną Milenę znajdziecie na instagramie na @dietowanie.
Referencje
- https://dietetycy.org.pl/cukrzyca-ciazowa-postepowanie-dietetyczne/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23467955/
- https://www.europeanreview.org/wp/wp-content/uploads/604.pdf
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5655679/
- https://www.kardiologia-eksperymentalna.pl/pub_pliki/_plk3_1_Otyoinuslinoopornocukrzycatyp2.pdf
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6599829/?fbclid=IwAR1IxOd-KbrQOtqTBxLStreTMO3Q-9YH7xACafTMyKdchFCdBEZ4-zFGjsM
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5655679/#bib71
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6599829/?fbclid=IwAR1IxOd-KbrQOtqTBxLStreTMO3Q-9YH7xACafTMyKdchFCdBEZ4-zFGjsM
- https://link.springer.com/article/10.1007/s00404-018-5005-0